ترجمه و تفسیر آیه 197 سوره بقره
تفسیر آیه 197 سوره بقره
ترجمه آیه:
حجّ در ماههاى معینى است. پس هر کس در این [ماه]ها، حجّ را [برخود] واجب گرداند، [بداند که] در اثناى حجّ، همبسترى و گناه و جدال [روا] نیست، و هر کار نیکى انجام مىدهید، خدا آن را مىداند، و براى خود توشه برگیرید که در حقیقت، بهترین توشه، پرهیزگارى است، و اى خردمندان! از من پروا کنید.
تفسیر:
این آیه همچنان احکام حج و زیارت خانه خدا را تعقیب مىکند ، و دستورات جدیدى در آن مطرح است که ما به دو مورد آن اشاره می کنیم :
1 - نخست مىفرماید : حج در ماههاى معینى است ( الحج اشهر معلومات ) .
منظور از این ماهها، ماههاى شوال ، ذى القعده و ذى الحجه است ( تمام ماه ذى الحجه یا همان ده روز اول ) و این ماهها را اشهر حج مىنامند زیرا بخشى از اعمال حج ( مراسم عمره را ) در غیر این ماهها نمىتوان انجام داد و بخشى را منحصرا در روزهاى نهم تا دوازدهم ماه ذى الحجه باید انجام داد ، و اینکه در قرآن تصریح به نام این ماهها نشده به خاطر آن است که این ماهها براى همه شناخته شده بود ، و قرآن با این عبارت تاکید بر آن مىکند .
ضمنا این جمله ، یکى از رسوم خرافى جاهلیت را نفى مىکند که گاه به خاطر درگیرى با جنگها یا غیر آن ، ماههاى حج را تغییر و تبدیل مىدادند ، و جلو و عقب مىکردند ، قرآن مىگوید : این ماهها معین و ثابت است ، و تقدیم و تاخیر در آن جایز نیست .
2 - سپس به دستور دیگرى در مورد کسانى که با احرام بستن شروع به مناسک حج مىکنند اشاره کرده ، مىفرماید : آنها که حج را بر خود فرض کردهاند ( و احرام بستهاند باید بدانند در حج آمیزش جنسى و گناه و جدال نیست )
( فمن فرض فیهن الحج فلا رفث و لا فسوق و لا جدال فى الحج ) .
رفث بر وزن قفس در اصل به معنى سخنى است که متضمن مطلبى که ذکر آن قبیح است بوده باشد ، اعم از آمیزش جنسى و یا مقدمات آن ، سپس کنایه از جماع قرار داده شده است .
ولى بعضى تصریح کردهاند واژه رفث تنها در صورتى به این نوع گفتگوها اطلاق مىشود که در حضور زنان باشد و اگر در غیاب آنها باشد ، رفث نامیده نمىشود .
بعضى نیز اصل آن را به معنى تمایل عملى به زنان دانستهاند که از مزاح و لمس و تماس شروع مىشود و به آمیزش جنسى پایان مىگیرد .
فسوق به معنى گناه و خارج شدن از اطاعت خدا است .
و جدال به معنى گفتگوى توأم با نزاع است ، و در اصل به معنى محکم پیچیدن طناب است و از آنجا که طرفین گفتگوى آمیخته با نزاع به یکدیگر مىپیچند و هر کدام مىخواهد سخن خود را به کرسى بنشاند ، این واژه در آن به کار رفته است .
به هر حال طبق این دستور حاجیان به هنگام احرام ، نه حق نزدیکى با همسران دارند و نه کلمات دروغ و فحش دادن ( گر چه این کار در غیر موقع احرام نیز حرام است ، ولى یکى از بیست و پنج امرى است که محرم باید ترک کند ) و همچنین از کارهایى که بر آنها حرام است جدال است ، و سوگند خوردن ، خواه راست باشد یا دروغ ، و گفتن لا و الله - بلى و الله .
به این ترتیب محیط حج باید از تمتعات جنسى و همچنین انجام گناهان و گفتگوهاى بىفایده و جر و بحثها و کشمکشهاى بیهوده پاک باشد ، زیرا محیط عبادت و اخلاص و ترک لذایذ مادى است ، محیطى است که روح انسان باید از آن نیرو بگیرد و یکباره از جهان ماده جدا شود ، و به عالم ماوراء ماده راه یابد و در عین حال رشته الفت و اتحاد و اتفاق و برادرى در میان مسلمانان محکم گردد و هر کارى که با این امور منافات دارد ممنوع است .
البته هر کدام از این احکام ، شرح و بسط و شرایطى دارد که در کتب مناسک حج آمده است
